W dzisiejszych czasach coraz więcej osób korzysta z usług salonów kosmetycznych, fryzjerskich, tatuażu, piercingu, gabinetów podologii, stomatologii i medycyny estetycznej aby poprawić swój wygląd.

Pacjenci często bywają narażeni na szerokie spektrum chorób, które mogą wyniknąć z powodu lekceważenia podstawowych zasad higieny oraz niewłaściwego postępowania podczas procesu sterylizacji narzędzi, bądź wielokrotnego używania przyrządów przeznaczonych do jednorazowego użytku. Jednym z najczęstszych błędów w tego typu miejscach jest też stosowanie niewłaściwych, przeterminowanych środków do dezynfekcji narzędzi i sprzętu lub ich całkowite pomijanie. Do gabinetów często zgłaszają się klienci, pacjenci, którzy niejednokrotnie nawet nie są świadomi, że są nosicielami poważnych chorób zakaźnych, ponieważ bez specjalistycznej wiedzy medycznej nie są w stanie sami ich zdiagnozować. Podczas wielu nawet najprostszych zabiegów może dojść do przerwania ciągłości skóry, dlatego jeżeli nie są przestrzegane podstawowe zasady higieny to w skrajnych przypadkach może nawet wystąpić przeniesienie choroby z klienta na klienta.

Choroby wirusowe skóry

Jest to grupa chorób wywołana przez wirusy. Do najczęstszych chorób wirusowych występujących w gabinetach zaliczamy opryszczkę zwykłą, brodawki skórne, wirusy zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV) oraz wirus HIV.

Jest wiele dróg rozprzestrzeniania się tych wirusów. Należy do nich droga kropelkowa, np. przez kichanie lub kaszel, kontakt z krwią, poprzez wydzieliny ustrojowe osoby chorej oraz drogą płciową.

Wirus HIV oraz wirusy zapalenia wątroby typu B HBV i C HCV należą do najbardziej powszechnych i najgroźniejszych wirusów przenoszonych przez krew i płyny ustrojowe.

W gabinecie do zarażenia się nimi dochodzi poprzez przerwanie ciągłości skóry niesterylnymi, ostrymi narzędziami z powodu skaleczenia, zadrapania czy zakłucia.

Wirus HBV typu B stanowi jedno z najniebezpieczniejszych i najczęstszych zakażeń wirusowych na świecie. W wyniku uszkodzenia wątroby choroba ta objawia się żółtaczką w postaci ostrej lub przewlekłej, często przebiega bezobjawowo. Po długotrwałym przebiegu zakażenia dochodzi do rozwoju marskości lub raka wątroby. Do zarażenia dochodzi głównie poprzez krew, w wyniku przerwania ciągłości skóry, np. u kosmetyczki podczas przekłuwania uszu, skaleczenia ostrymi niesterylnymi narzędziami z niewidoczną ilością tej krwi podczas takich zabiegów jak manicure czy pedicure oraz wszelakich zabiegów inwazyjnych w obrębie ciała i twarzy przy takim zabiegu jak mezoterapia mikroigłowa. Należy wspomnieć również o tym, że kontakty seksualne z nosicielami tego wirusa stwarzają ryzyko zarażenia. Na szczęście istnieje szczepionka, która stanowi efektywną ochronę przeciwko wirusowi WZW typu B. Szczepienie jest polecane szczególnie osobom, które wykonują zabiegi inwazyjne oraz osobom zmagającymi się z chorobami przewlekłymi, które często korzystają z placówke medycznych.

Wirus WZW typu C jest to kolejny groźny i powszechny na świecie wirus typu C, spowodowany wirusowym zapaleniem wątroby. Choroba przebiega bezobjawowo, jej objawy są nietypowe, potrafi przez kilkadziesiąt lat niszczyć wątrobę zarażonej osoby. Tak jak w przypadku WZW typu B może dojść do marskości lub raka wątroby, również drogi szerzenia się wirusa są identyczne. Niestety nie wynaleziono żadnej szczepionki przeciwko WZW typu C, co stanowi o jego niebezpieczeństwie dla człowieka.

Wirus HIV uważany jest za najgroźniejszy, lecz aby doszło do zakażenia potrzebne są duże ilości krwi czy płynów ustrojowych osoby zarażonej. Wirus HIV jest szybko i skutecznie niszczony przez środki odkażające i temperaturę 56° C po upływie 30 minut.

Wirusy wywołujące zmiany skórne

Wyróżniamy wśród nich: zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego ( Human Papilloma Virus ), zakażenie to obejmuje grupę brodawek, zajmujące różne powierzchnie na ciele człowieka. Zmiany mają charakter grudkowy, brodawkujący, powstają na skórze i błonach śluzowych.

Najważniejsze z nich to:

• HPV 2, 4, 7 - brodawki zwykłe

• HPV 1, 2 - brodawki stóp
• HPV 3, 10 - brodawki płaskie

• HPV 6 i 11 - brodawki płciowe.


Wirusy opryszczki (Herpes Simplex Virus), do których należą HSV 1 dotyczący okolic jamy ustnej, na wargach i twarzy oraz HSV 2 powodujący zmiany narządów płciowych. Do charakterystycznych objawów wirusa należą świąd, uczucie pieczenia, zaczerwienie, obrzęk, pojawienie się drobnych pęcherzyków, wypełnionych najpierw treścią surowiczą, póżniej ropną, mogą się grupować, po pęknięciu ich powierzchnia pokryta jest strupem. Okres choroby trwa od 6 do 10 dni, ze skłonnością do nawrotów.

W gabinecie kosmetycznym istnienie ryzyko zarażenia się opryszczką zwykłą lub też rozszerzeniu się jej zmian na skórze, kiedy to nie są przestrzegane podstawowe zasady higieny oraz z braku kompetencji kosmetyczek. Do infekcji dochodzi podczas, gdy nie są sterylizowane takie narzędzia jak nożyczki, pęseta, po każdym zabiegu regulacji brwi czy usuwaniu mieszków włosowych nad górną częścią wargi, nie wymienianie pościeli zabiegowej, nie używanie jednorazowych rękawiczek podczas usuwania owłosienia z okolic bikini, nie dezynfekowaniu pelot używanych podczas prądu Darsonval’a, jak również w czasie kiedy są wykonywane zabiegi, gdzie opryszczka jest przeciwwskazaniem, przy czym dochodzi do rozszerzenia się jej zmian na dalsze części twarzy oraz skóry.

Nigdy nie wiadomo na jakie choroby wirusowe cierpią klienci, którzy korzystają z różnych usług, często sami nawet nie wiedzą, że są nosicielami groźnych wirusów. Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, że pracownicy nie posiadają specjalistycznej wiedzy na temat objawów tych chorób, co skutkuje większym ryzykiem zarażenia.

Choroby bakteryjne skóry

Wśród bakterii wyróżniamy gronkowce jak i paciorkowce, które stwarzają niebezpieczeństwo ze względu na częstotliwość ich występowania w otoczeniu człowieka.

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) należy do najbardziej niebezpiecznych bakterii, wywołujących zakażenia ropne skóry oraz poważne zapalenia kości, stawów, płuc, opon mózgowo-rdzeniowych, niektóre z nich często prowadzą do śmierci jak np. posocznice. Bakteria ta jest odporna na wiele antybiotyków. Wiele osób jest nosicielami gronkowca na swojej skórze. Wystarczy tylko, że dojdzie do obniżenia odporności organizmu i wtedy drobnoustrój się rozwija. Bakteria przenosi się poprzez drogę kropelkową, kontakt z osobą zarażoną czy krew. Groźne infekcje narządów wewnętrznych są konsekwencją dostania się bakterii do krwi. Również występowanie takich chorób jak cukrzyca, marskość wątroby, nowotwory pozwalają na osiedlenie się gronkowca w organizmie.

Dla bezpieczeństwa swojego i klientów personel powinien być przebadany na nosicielstwo gronkowca złocistego.

Zakażenia gronkowcowe skóry to głównie:

• zapalenie mieszka włosowego,
• figówka, czyli przewlekłe ropne zapalenie mieszków włosowych,
• czyraki, czyli ostre, ropne zapalenie mieszka włosowego,


Choroby grzybicze skóry

Grzyby, które doprowadzają do chorób skóry dzielimy na trzy grupy: dermatofity, drożdżaki i grzyby pleśniowe. Należą one do grzybic powierzchownych, dotyczące wyłącznie skóry, błon śluzowych, paznokci, włosów, wyróżniamy również grzybice głębokie, atakujące narządy i układy wewnętrzne. Są one jednak rzadziej spotykane. W gabinetach istnieje większe ryzyko zakażenia się grzybicami powierzchownymi.

Grzybice powierzchniowe odznaczają się coraz większym problem epidemiologicznym. Grzybica stóp jest chorobą najczęściej występującą w Polsce. Nie zagrażają one życiu osoby zarażonej, lecz potrzebne jest długotrwałe leczenie z powodu tych przewlekłych chorób. Aby uniknąć nawrotu ważne jest obserwowanie organizmu po zakończeniu terapii, gdyż grzybice mogą przyjąć formę przetrwalników i czekać na warunki, które będą im sprzyjać aby ponownie zainfekować. Każda zarażona osoba powoduje zagrożenie dla innych ludzi.

Dermatofity - grzybice właściwe

Dermatofity są grzybami rozwijającymi się na skórze, włosach i paznokciach, tym samym powodując różnego rodzaju schorzenia grzybiczne, ponieważ są zdolne do niszczenia keratyny. Choroby te obejmują skórę owłosioną głowy, brody, stopy, dłonie, pachwiny jak i skórę gładką ciała i paznokcie.

Drożdże

Gatunki drożdży odpowiedzialne za grzybice powierzchowne należą do rodzaju Candida. Drożdżaki te bytują na błonach śluzowych i skórze, głównie w fałdach u zdrowych ludzi. Ich zmiany chorobotwórcze usposabiają czynniki wewnątrzpochodne i zewnątrzpochodne, które obniżają odporność. Czynniki wewnątrzpochodne są związane z cukrzycą, leczeniem antybiotykami, ciążą, otyłością i ogólnym wyniszczeniem organizmu, z kolei na czynniki zewnątrzpochodne mają wpływ maceracja i mikrourazy naskórka wywołane przez częste moczenie i nadmierną potliwość. Wówczas wtedy dochodzi do ich rozmnażania i wywołują zmiany chorobowe.

Gabinety usługowe są szczególnym miejscem, w którym w bardzo łatwy sposób dochodzi do zarażenia grzybicą. Głównie z braku higieny osobistej oraz higieny pracy, ale także z niewiedzy personelu, który często nie potrafi rozpoznać czy dane schorzenie jest grzybicą. Do najczęstszych przyczyn w grę wchodzą kontakty między personelem a klientem, który jest nosicielem, np. podczas zabiegów manicure i pedicure. Często zarodniki grzybów bywają na powierzchni przedmiotów i pościeli zabiegowych oraz mogą być cząstkami kurzu na podłodze i ścianach. Dlatego to salony powinny być czystymi i sterylnymi miejscami, aby tego rodzaju choroby nie mogły mieć predyspozycji do rozwoju oraz stanowić zagrożenia pracownikom jak i klientom.

Choroby pasożytnicze

Pasożyty należą do grupy makroorganizmów. Można je podzielić na żyjące wewnątrz danego organizmu, do których należą, np. tasiemce, glisty ludzkie czy owsiki, pasożyty żyjące na zewnątrz organizmu jak np. wszy, pchły, kleszcze oraz świerzbowce. Pasożyty mogą przyczyniać się do zarażenia np. układu pokarmowego, krwi, tkanek jak i skóry.

Na ogół zarażenie pasożytami wewnętrznymi w gabinecie może wydawać się mało realne, z uwagi na to, że często ma ono miejsce drogą pokarmową. Jednak zdarzają się sytuacje, że niektórzy nie myją rąk po wyjściu z toalety, co stwarza ryzyko zarażenia. W gabinetach są wykonywane przeróżne zabiegi w obrębie skóry, włosów i paznokci, do których jest często używana odzież, grzebienie, szczoteczki, pościel zabiegowa jak np. ręczniki, prześcieradła, opaski, czepki wielorazowego użytku, które nie są często wymieniane po każdym kliencie, głównie z powodu lekceważenia podstawowych zasad higieny oraz bezpieczeństwa pracy.

Świerzb jest to bardzo zakaźna choroba skóry. Pasożyty te lubią miejsca ciepłe, najczęściej umiejscawiają się między palcami u rąk, w pachwinach, w okolicach narządów rodnych i pod piersiami. Do zarażenia świerzbem dochodzi najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowaną skórą. Głównym jego objawem jest swędząca wysypka, szczególnie dokuczliwa nocami. Demodex folliculorum, czyli nużeniec ludzki, wywołuje chorobę zwaną nużycą. Przenoszony jest wraz z kurzem, przez kontakt z osobą chorą lub np. przez używanie tych samych rzeczy osobistych. Do objawów zakażenia zaliczamy lekkie swędzenie skóry, zapalenie gruczołów i mieszków włosowych.

Czy można uniknąć zakażenia?

Unikanie chorób zakaźnych jest szczególnie ważne z punktu widzenia wykwalifikowanych kosmetologów, fryzjerów, barberów, podologów, stomatologów, tatuażystów - każde doprowadzenie do zarażenia pacjenta jest szkodliwe zarówno dla jego zdrowia jak i dla wizerunku takiego gabinetu. Wobec tego powinny być podejmowane najwyższe starania aby uniknąć tego typu incydentów jak np. zachowanie podstawowych zasad higieny, regularna dezynfekcja, a następnie sterylizacja narzędzi wielokrotnego użytku to procesy obowiązkowe w dzisiejszych czasach. W każdym takim miejscu obowiązkowo powinien się znajdować autoklaw, w którym odbywa się w nim sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem – jest to jedyny sposób na zapewnienie klientom i pracownikom pełni bezpieczeństwa oraz zmniejszenie do minimum ryzyka zakażenia.

Kiedy udajemy się nawet na prosty zabieg, np. stylizację paznokci czy wstrzyknięcie kwasu hialuronowego, powinniśmy zatem spytać, czy w tym gabinecie używa się autoklawu, a narzędzia wielokrotnego użytku regularnie przechodzą proces sterylizacji.