Autoklaw to urządzenie przeznaczone do sterylizacji różnych narzędzi wielokrotnego użytku. Jest jedną z najczęściej stosowanych metod sterylizacji. Jest to hermetycznie zamykany, ogrzewany zbiornik, w którym zachodzą procesy fizyczne. We wnętrzu jego komory utrzymywane jest wysokie ciśnienie i temperatura, dzięki którym zwiększa się skuteczność sterylizacji, nie powoduje korozji ani nie wykazuje się toksycznością. Dzięki kondensacji pary wodnej uwalnia się energia, która doprowadza do całkowitego uszkodzenia groźnych drobnoustrojów. udowa autoklawu pozwala na przeprowadzenie procesu sterylizacji za pomocą wysokiego ciśnienia i pary wodnej, dzięki którym dochodzi do zabicia mikroorganizmów takich jak wirusy, bakterie, grzyby wraz z ich wszystkimi formami przetrwalnikowymi.

Autoklaw stanowi obowiązkowe wyposażenie gabinetów stomatologicznych, lekarskich, a także ma swoje zastosowanie w miejscach, w których wykonuje się zabiegi, wszędzie tam, gdzie dochodzi lub może dojść do przerwania ciągłości skóry, m.in. w zakładach fryzjerskich, salonach kosmetycznych oraz w studiach tatuażu. Można w nim sterylizować metalowe narzędzia wielokrotnego użytku, a przed utylizacją maseczki, bandaże i inne środki higieniczne oraz opatrunkowe.

Wraz z rozwojem technologii, produkuje się coraz mniejsze, szybsze i łatwiejsze w obsłudze autoklawy. Cena również staje się atrakcyjniejsza, przez co stają się one bardziej dostępne na runku. Autoklawy powinny stanowić niezbędny element wyposażenia każdego gabinetu, w którym podstawą jest bezpieczeństwo oraz higiena personelu jak i wszystkich jego klientów oraz pacjentów którym, przeprowadza się zabiegi , przez które może dojść do naruszenia ciągłości skóry podczas używania narzędzi wielokrotnego użytku

Sterylizacja

Z definicji sterylizacja - to proces, podczas którego zostają zniszczone wszystkie formy drobnoustrojów wraz z ich formami przetrwalnikowymi. Tylko narzędzia, które przeszły proces sterylizacji (wyjaławiania) są całkowicie bezpieczne dla ludzkiego organizmu.

Proces sterylizacji podlega kilku etapom:

Narzędzia najpierw powinny zostać zdezynfekowane, umyte pod bieżącą wodą, osuszone a następnie zapakowane w opakowaniach przeznaczonych do sterylizacji.

Podczas prawidłowej sterylizacji nie powinno dojść do uszkodzenia lub zmiany właściwości sterylizowanych przedmiotów.

Wymogi sanepidu a autoklawy

Wymogi Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczące posiadania urządzenia do sterylizacji narzędzi są nałożone nie tylko na gabinety medyczne, stomatologiczne, ale również na salony kosmetyczne, salony tatuażu i piercingu. Są to właśnie miejsca w których może dojść do przerwania ciągłości skóry co doprowadzić może do zakażenia wirusami, bakteriami oraz grzybami.

Niesterylne narzędzia to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów oraz klientów wspomnianych miejsc usługowych. Brak sterylizacji narzędzi jest łamaniem prawa, a właściciel zakładu powinien liczyć się z przykrymi konsekwencjami (USTAWA O ZAPOBIEGANIU ORAZ ZWALCZANIU ZAKAŻEŃ I CHORÓB ZAKAŹNYCH U LUDZI Z 5 GRUDNIA 2008 R. – zapis o konieczności sterylizacji narzędzi, które mogą powodować przerwanie ciągłości skóry). Podczas zabiegów dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, co stwarza potencjalne ryzyko zakażenia wieloma chorobami.

Rodzaje zakażeń:

• Zakażenia wirusowe: opryszczkea zwykła, brodawki skórne, wirusy zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV) oraz wirus HIV
• Zakażenia bakteryjne głównie gronkowce i paciorkowce
• Zakażenia grzybicze zaliczamy do nich dermatofity, drożdżaki i grzyby pleśniowe
• Zakażenia pasożytnicze

Narzędzia poddawane procesom sterylizacji:

• Salony kosmetyczne: cążki, nożyczki, pęsety, kopytka, pilniczki wielorazowego użytku
• Salony fryzjerskie: nożyczki, brzytwy, narzędzia wielorazowego użytku
• Salony tatuażu, piercingu: wszystkie narzędzia wielokrotnego użytku, takie jak szczypce do piercingu, rurki, kolczyki, biżuteria, gryfy i dzioby do tatuażu
• Gabinety stomatologiczne: łyżki do wycisków, narzędzia chirurgiczne, kątnice, prostnice
• Gabinet medycyny estetycznej: wszystkie narzędzia wielokrotnego użytku
• Gabinet podologiczny: nożyczki, cążki, kopytka
• Gabinety weterynarii: narzędzia wielorazowego użytku, obcęgi, obcinaczki, nożyczki, skalpele

Rodzaje klas

Na rynku rozróżnia się trzy podstawowe klasy autoklawów, ze względu na ich przeznaczenie, czyli narzędzia i produkty, które możemy w nich sterylizować.

Autoklaw klasy N

Najniższa klasa sterylizatorów, służy głównie do sterylizacji prostych materiałów, takich jak lite, nieopakowane wsady. Urządzenie to nie posiada pompy próżniowej w autoklawie i nie zapewni bezpieczeństwa przy sterylizacji wsadów wgłębionych, narzędzi opakowanych, porowatych. Nie jest możliwa sterylizacja w pakietach. Przez regulacje z 2004 roku został on zdeklasyfikowany do roli jednostki pomocniczej.

Autoklaw klasy S

Jest to klasa pośrednia między klasą N a B. Możliwa jest sterylizacja większości narzędzi, oprócz tych o budowie kapilarnej. Klasa S umożliwia sterylizację przedmiotów o bardziej skomplikowanej budowie, przyrządów opakowanych pojedynczo, wielowarstwowo oraz narzędzi masywnych, których nie można wysterylizować w klasie N. Autoklawy te posiadają pompę próżniową, jest możliwe całkowite usunięcie powietrza z komory, jednak proces ten jest mniej skuteczny niż w autoklawach klasy B. Najczęściej klasa S ma zastosowanie w placówkach medycznych w których nie są używane złożone, wgłębione narzędzia, na przykład w praktykach podstawowej opieki zdrowotnej, jak również salonach fryzjerskich, zakładach kosmetycznych i studiach tatuażu. W autoklawach S mogą istnieć również opcje sterylizacji płynów, co ma swoje zastosowanie w laboratoriach mikrobiologicznych.

Autoklaw klasy B

Jest to najwyższej klasy urządzenie, nazywane również autoklawami medycznymi. Można w nich sterylizować wszystkie typy narzędzi oraz wyroby medyczne, te zapakowane, niezapakowane, o skomplikowanej budowie, wsady lite, małe przedmioty porowate, pełne wsady porowate, proste przedmioty wgłębione, przedmioty z wąskim prześwitem, opakowania wielokrotne, które mogą być nieopakowane lub opakowane.

Autoklawy te jako jedyne są wyposażone w frakcyjną próżnię wstępną, dzięki czemu całkowicie dochodzi do usunięcia powietrza i swobodnej penetracji pary. Wyposażone są one również w porty USB lub karty pamięci, co umożliwia archiwizację zachodzących procesów w formie elektronicznej.

Tylko w tych autoklawach skutecznie wysterylizowane zostaną takie narzędzia jak cewniki, wzierniki, igły oraz końcówki stomatologiczne. Swoim zainteresowaniem mogą się cieszyć w takich miejscach jak praktyki dentystyczne, gabinety podstawowej opieki zdrowotnej, gabinetach kosmetycznych, i odnowy biologicznej oraz w praktykach weterynaryjnych, studiach tatuażu, kolczykowania i w salonach fryzjerskich.